राम काल पथ वारसा मार्ग आणि घाट पुनर्विकास, नाशिक

'राम काल पथ' हा नाशिकमधील ₹106 कोटींचा एक प्रमुख हेरिटेज कॉरिडॉर (वारसा मार्ग) प्रकल्प आहे. 2027 च्या सिंहस्थ कुंभमेळ्याच्या पार्श्वभूमीवर पंचवटी तीर्थक्षेत्राचा कायापालट करण्यासाठी याची आखणी करण्यात आली आहे. केंद्र सरकारद्वारे वित्तपुरवठा असलेला हा 1.36 किमीचा आध्यात्मिक मार्ग सीता गुंफा आणि रामकुंड यांसारख्या पवित्र स्थळांना जोडणार असून, या परिसराला त्याचे प्राचीन सौंदर्य पुन्हा प्राप्त करून देईल. लाखो भाविकांची गर्दी नियोजनबद्धरीत्या हाताळण्यासाठी हा प्रकल्प अत्यंत महत्त्वाचा आहे.  
 

प्रकल्पाची ठळक वैशिष्ट्ये

• बजेट आणि निधी: या प्रकल्पाचा एकूण खर्च अंदाजे ₹106 कोटी आहे. यासाठी बहुतांश निधी केंद्र सरकारच्या "राज्यांच्या भांडवली गुंतवणुकीसाठी विशेष सहाय्य" (Special Assistance to States) योजनेतून मिळत असून, अंमलबजावणी नाशिक महानगरपालिकेद्वारे (NMC) केली जात आहे.
• मार्ग (रूट): हा 1.36 किमीचा मार्ग सीता गुंफा, ऐतिहासिक काळाराम मंदिर आणि गोदावरी नदीवरील रामकुंड यांना जोडतो.
• कामाची व्याप्ती: यामध्ये रस्ते रुंदीकरण (15 मीटरपर्यंत), एकसारखे दिसण्यासाठी जुन्या इमारतींच्या दर्शनी भागांचे (facades) नूतनीकरण, घाट विकास, दगडी शिल्पे आणि हेरिटेज पद्धतीची विद्युत रोषणाई यांचा समावेश आहे.
• वेळापत्रक: जून 2025 मध्ये कामाचे आदेश (Work orders) निघाले आणि 13 नोव्हेंबर 2025 रोजी मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या हस्ते याचे भूमिपूजन झाले. 2027 च्या कुंभमेळ्यापूर्वी हे काम पूर्ण करण्याचे उद्दिष्ट आहे.
• सामाजिक परिणाम: रस्ते रुंदीकरणामुळे बाधित होणाऱ्या सुमारे 60 कुटुंबे आणि दुकानदारांच्या पुनर्वसनासाठी ₹15 कोटींचा अतिरिक्त निधी राखून ठेवण्यात आला आहे.